
Basit tanımı baş dönmesidir. Başka hastalıklara bağlı olarak geliştiği için bir hastalık olarak değil belirti olarak değerlendirilir.
Türkiye’de ortalama 3 milyon kişi bu durumdan muzdariptir. Vertigo esnasında bireyler çevrelerindeki eşyaların ve insanların kendi etrafında döndüğünü belirtmektedir. Kişide sağ ya da sola doğru denge kaybı, başta ağırlık ve sersemlik hissi, zemin ayağının altından kayıyormuş gibi hissetmek vertigo sayılmaz. Bunlara dizziness denir. Bu durumlar da denge bozukluğuna dâhildir ancak tedavisi vertigodan farklıdır. Vertigo hastalık olmayıp; bir bulgu yani semptomdur. Baş ağrısı, kol ağrısı, ayaklarda uyuşma nasıl bir hastalık değil, bir hastalığın sonucunda ortaya çıkan belirti ise vertigo da öyledir. Bundan dolayı hangi hastalığın bu duruma yol açtığı tespit edilerek tedavi buna göre planlanmalıdır. Vertigo nedeni hastalıkların her biri farklı şekilde tedavi edilir. Bu yüzden tedavi için hastalığın tanısı koyulmalıdır.
Vertigo Tedavisi
Toplumda vertigonun tedavisi olmadığı zannedilir, bu doğru değildir. Tanı doğru koyulamazsa tabii ki vertigo tedavisinde başarı elde edilemez. Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo, en sık görülen durumlardan biridir. Denge kristallerinin dağılmasına bu isim verilir. Doğru teşhis edilirse ve kristallerin hangi yarım daire kanalında dağıldığı saptanırsa tek bir manevrayla 10 dakikada %90’ın üzerinde başarı sağlanabilir. Vertigoya sebebiyet veren diğer hastalıklarda da doğru ilaç kullanımı ve hayat tarzında yapılacak değişiklikler ile ikâyetlerin tamamen geçmesi veya hayatı olumsuz etkilemeyecek düzeye indirilmesi sağlanabilir.
Vertigo Sebepleri
- Denge sinirinin iltihaplanması
- İç kulak denge sisteminde meydana gelen işlev bozuklukları
- İç kulakta iltihap
- Psikolojik sebepler
- Yüksek sese veya basınca maruz kalınmasına bağlı iç kulakta hasar
- İç kulak sinirinden kaynaklı tümörler
- Beyne giden kan damarlarının daralması
- Beyin tümörleri
- MS
- Kas ve boyun-omurga yapısında görülen hastalıklar nedeniyle ortaya çıkan denge bozuklukları
Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo:
Yatağa yatmak, yataktan kalkmak, ayakkabı giymek için eğilmek, raftan bir şey almak amacıyla başını kaldırmak gibi durumlarda yani baş hareketleri sırasında oluşur. Hastaların çoğunda bu durum 15-20 saniye sürmektedir. 1 dakika veya ddaha fazla sürmesi nadirdir. Kişi oturuyorken yattığı zaman baş dönmesi şiddetli olur yattığı yerden doğrularak oturduğu zaman da bu durumu yaşar.
Kristallerin hangi kanala düşmüş olduğu doğru bir şekilde saptanarak 10 dakikalık manevrayla kristaller yarım daire kanalının içerisinden çıkarılarak ayrıldığı alana gönderilir. İlaç kullanılmadan yapılan bu ilk manevranın ardından başarı elde etme oranı % 85’den fazladır.
Vertigo Hakkında Önemli Bilgiler
Vertigonun tedavisi olmadığına yönelik inanışın bilimsel bir geçerliliği yoktur. Altta yatan hastalık doğru teşhis edilirse vertigoyu kontrol altına almak ve tedavi etmek mümkündür. Vertigoya yol açan hastalığı bulmak bazen kolay olmamaktadır. Bundan dolayı değerlendirmenin modern cihazlar kullanan uzman bir ekip tarafından yapılması gerekir.
Hangi Hastalıklar Vertigoya Sebep Olur?
Meniere Hastalığı
Ses dalgaları tarafından iç kulakta oluşturulan titreşimler alınarak enerjiye dönüştürülür, sonra beyne iletilir. Bunu sağlayan şey iç kulak sıvılarındaki dalgalanmalardır. İç kulak sıvılarındaki basınç artışı meniere hastalığına yol açar. Bu ataklar esnasında işitme kaybı, vertigo, kulakta dolgunluk ve çınlama ortaya çıkar.Vertigoya bazen mide bulantısı ile kusma da edebilir. Bu atakların süresi birkaç dakika ile birkaç saat arasında değişiklik gösterir. Kimi zaman bir gün sürdüğü bile olur. Ataklar haftada bir defa da yılda bir defa da görülebilir. Bazen kişinin hayatını devam ettirmesini zorlaştıracak dereceye varabilir. Atak sayısı ve hastalığın şiddeti göz önünde bulundurularak ilaç tedavisi uygulanır. Tedavi bu şekilde sağlanamazsa orta kulağa ilaç tatbik edilebilir veya ameliyat tercih edilebilir.
Vestibüler Nörinit
Beyin ile iç kulakta bulunan denge organı arasında bağlantı denge siniriyle sağlanır. Bu sinirin iltihaplanması Vestibüler Nörinit olarak adlandırılır. Âniden başlayan şiddetli vertigo, bununla birlikte mide bulantısı ve kusma kişiyi paniğe sevk eder ve kimi zaman ölüm korkusuna yol açar. Baş dönmesi çok şiddetli olduğu zaman hasta günler boyu yatakta kalkamayabilir. Mide bulantısının şiddetli olması ise yemek yemeyi ve su içmeyi zorlaştırır. Vertigo birkaç gün sonra hafiflese bile denge bozukluğu aylar boyunca sürebilir. Gereken tedavi ve takip sağlanmazsa yıllarca devam etmesi mümkündür. Baş dönmesinin yoğun olduğu günlerde gerekiyorsa kişi hastaneye yatırılır ve serumla beraber yoğun tedavi uygulanarak mümkün olduğu kadar erken hareket edebilmesi sağlanmalıdır.